Oostmolen

Oostmolen 1938

Een ansichtkaart die al meerdere malen op Facebook is verschenen en menigeen zal zich afgevraagd hebben waar die molen staat of stond. 

Welnu, de Oostmolen is al vele jaren geleden afgebroken en je moet je eigenlijk afvragen, of deze ansichtkaart wel bij Valkenburg hoort.
Je kon via de Broekweg bij de Oostmolen komen, maar dan moest je wel een heel eind de polder in, want de Broekweg liep toen tot bijna de Ruigelaan in Wassenaar.
De molen stond namelijk aan de Dolijnsloot op Wassenaars grondgebied en maalde zijn water in de Kaswetering. 

Gedeelte uit de kaart  in de Gemeente-atlas van Nederland, 1868 

Het molenaarshuis stond echter op Valkenburgse grond en dat veroorzaakte nogal eens verwarring, zoals uit onderstaand bericht ook blijkt.

Leidsch Dagblad 17.09.1918

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, maar de voedselschaarste nam gaandeweg wel toe. Er was weinig vlees beschikbaar en begin 1918 ging het 'op de bon'.
Er werd bovendien bepaald dat het alleen nog als 'eenheidsworst' verkocht zou worden, een worst die gemaakt werd van goedkoper vlees. 

Er werden prijzen vastgesteld voor het slachtvee, maar de veehouders vonden die prijzen veel te laag  en het gevolg was, dat er steeds minder aanbod was en de illegale slachting en handel toenam. 
Met onze overvolle supermarkten kunnen we ons vandaag de dag nauwelijks voorstellen hoe groot de voedselschaarste tijdens Wereldoorlog 1914-1918 was.
Zo werd het broodmeel soms wel met zaagsel vermengd en het was niet ongebruikelijk dat honden en katten werden geslacht om maar iets aan vlees binnen te kunnen krijgen.  

Om niet tegen de lamp te lopen slachtte de Valkenburgse slager dus zo ver mogelijk van de bewoonde wereld. Veldwachter Mulder, bepaald niet populair in het dorp, had er blijkbaar toch lucht van gekregen.

De molen werd vermoedelijk in 1704 gebouwd, maar brandde in de nacht van 7 op 8 november 1757 uit.  De stenen romp werd echter gebruikt bij het herstel. In maart 1820 brandde de molen opnieuw uit en ook toen werd de romp, gebouwd van gele IJsselsteentjes, opnieuw gebruikt.
De molen diende voor de bemaling van de ‘Gecombineerde Ruigelaansche- en Zonneveldspolder '.
Via de Kaswatering en de Wassenaarse Watering kwam het water in de Rijn.

In 1925 werd een nieuwe geklonken roede gestoken. 

In de meidagen van 1940 werd de molen door de oorlogshandelingen beschadigd. Kort nadat hij was hersteld, moest op last van de Duitsers de gehele kap worden verwijderd. 

Kaart uit 1855

In de decennia na de oorlog werd de molen steeds verder afgebroken.

Een foto uit het gemeentearchief van Wassenaar laat ons de resten van de molen in 1954 zien.  

Oostmolen in 1954

Tenslotte werden ook de fundamenten verwijderd ten behoeve van een jachthaventje voor de Marine Watersportclub.
Enkele grote stukken van de fundamenten werden nabij de jachthaven op het maaiveld geplaatst en staan daar nog steeds als monument.

Waar de Oostmolen stond

Restant van het fundament van de Oostmolen

Terug naar Facebook