Het Veerpad

Een van de meest gefotografeerde punten in Valkenburg is ongetwijfeld de hoek Broekweg – Hoofdstraat – Veerpad.
We beginnen in 1875 met een foto van de Leidse fotograaf Goedeljee die genomen is vanaf de dakpannenfabriek die stond aan de overkant van de Rijn.

We kunnen direct vaststellen dat van al hetgeen we aan gebouwen zien geen steen is blijven staan.
Geheel links zien we de helft van het veerhuis, waar de veerman woonde. Daarnaast op de hoek is de smederij van Koppers, die in 1903 opgevolgd zal worden door zijn knecht Van Stijn. Voor de smederij zien we een afdakje, een zogenaamde travalje, waar de paarden werden beslagen. Het huis in het midden behoorde aan de in 1877 overleden Hendrik Vlasveld. In 1885 zal het vrijwel worden afgebroken om plaats te maken voor het herenhuis van Van Oordt.
Links op de voorgrond zien we een gedeelte van een klein eilandje, het zogenaamde Weitje en rechts zien we voor het wachthuisje voor de pont een aanlegsteiger. Hier meerde het zgn. Katwijkse bootje,  dat een geregelde veerdienst onderhield tussen Katwijk en Leiden. En, o wonder, dan kunnen we in 2015 toch nog iets terugvinden van wat er in 1880 ook al stond, en wel één van de meerpalen. 

                                                                 
                                                         Gezicht op Valkenburg 14 februari 2015

Rond 1885 is het herenhuis "Rijnrust" van de notabele pannenbakker en raadslid Van Oordt gebouwd. Het Weitje, ook Bleekveld genoemd, is nog steeds kaal.

Op deze foto zien we één huis, dat we in 2015 nog kunnen terugvinden: Hoofdstraat 14-16, het huis waar bakker Van de Weerdt en later bakker Maus de Vries en dokter Van Delft hebben gewoond. 

Een twintigtal jaren later zien we rechts het huis van de fam. Van Oordt, dat rond 1885 gebouwd werd.
 Willem Hendrik van Oordt was eigenaar van een dakpannenfabriek, niet van de fabriek die aan de overkant van de Rijn stond, maar van de fabriek die gelegen was in het Boonrak, op de plaats die oudere Valkenburgers nog wel kennen als de groente-inmakerij van Maarten Brussee en waar nu de Korenbloemlaan ligt. Van Oordt had de fabriek in 1877 overgenomen van de Fa. Alsche & Co, maar onder diezelfde naam bleef de fabriek werken. Voor zover mij bekend zijn er geen foto's of afbeeldingen van deze fabriek bekend.

't Weitje, het eilandje dat op de vorige foto nog slechts met gras begroeid was, heeft nu struikgewas gekregen. Hier zal later, in 1922,  een muziektent en in 1942 het nieuwe "Wapen van Valkenburg" verrijzen.
Achter de struiken is nog een gedeelte van het huis van de dorpskapper te zien en meer naar rechts het veerhuis, waar sinds 1906 pontbaas Dirk Bol woonde.
In de Wipsloot de schuit van brandstoffenhandelaar Henk de Wit, hier samen met zijn zoon Bert op de schuit.

Maarten Brussee tracht in 1923 de laatste restanten van de steenfabriek van Van Oordt te slijten, doch zonder succes. 

Als notabele van Valkenburg zat van Oordt natuurlijk in de gemeenteraad en werd in 1895 zelfs tot burgemeester benoemd.  In die functie laat hij in 1895 Huize Welgelegen bouwen. 

Het  herenhuis aan het Veerpad heeft na Van Oordt verscheidene bewoners gekend. In 1904 vestigde burgemeester Lotsy er zich, voor hij in 1908 naar Welgelegen verhuisde.  Van buiten Valkenburg was Hendrik Frauenfelder  (1885-1922) wel de bekendste bewoner. Frauenfelder was etser, schilder en tekenaar en woonde tussen 1913 en 1919 in Valkenburg. Hij schilderde vooral rivier- en polderlandschappen.
Het grote huis werd later verbouwd tot twee woningen, waarvan het gedeelte aan de Hoofdstraat sinds 1924 bewoond werd door slager Adrianus van Kesteren en het gedeelte aan de Rijnkant door de familie Noort. 

                          Visser aan de Oude Rijn                                         Kalkovens aan de rivieroever

Schilderijen van Frauenfelder

In de meidagen van 1940 wordt het huis onherstelbaar beschadigd en wordt daarom later geheel afgebroken. Slager Van Kesteren krijgt een nieuw pand aan de westkant van de Hoofdstraat en Paulus Noort aan de oostkant. Hierdoor kan tevens de bijna haakse hoek uit de Hoofdstraat omgebogen worden tot een flauwe bocht. 

Op deze foto, die genomen werd op de plaats waar nu Rijnweide staat, zien we op de achtergrond het huis van van Oordt (Van Kesteren - Noort)  dat voor het toenemende verkeer een behoorlijk obstakel begon te worden.

In 1950 woont Paulus Noort (1884-1970) vrijwel op dezelfde plek als voor de oorlog.
Het nieuwe pand van de slager is echter aan de andere kant van de Hoofdstraat gekomen, waardoor er nu nog maar een flauwe bocht in de weg zit. 






Rond 1920 hebben we al een heel ander gezicht op Valkenburg gekregen dan op onze eerste foto.

"Vanaf de pannenfabriek te Valkenburg heeft men een mooi gezicht op het dorp. Het eilandje in het midden met de muziektent, waarop bij gunstig weer de Valkenburgsche Harmonie zich laat horen, is het centrum van alle bedrijvigheid, vooral na den arbeid, wanneer de brave inwoners zich door en kleine wandeling ontspannen."

Lang voor de Tweede Wereldoorlog al hield men er in Valkenburg van om "ouwe troep" af te breken, waarvan deze twee foto's getuigen.
Op de linker foto die omstreeks 1925 gemaakt is, zien we op de voorgrond de pont, daarachter de achtersteven van de "Nieuwe Zorg", de schuit van riet-, mest- en pulphandelaar Piet Postmus (1883-1962).

Op het inmiddels met geboomte begroeide Weitje werd in 1922 de muziektent gebouwd.
Het witte veerhuis uit 1900 is afgebroken en ervoor in de plaats zien we het in 1905 gebouwde Nieuwe Veerhuis. Ook de buurman-barbier Nicolaas Ouwersloot is inmiddels tot vernieuwing overgegaan, getuige een krantenbericht van juli 1908. Door het geboomte is het huis van de barbier op de foto niet meer te zien.

Smid Van Stijn laat nog twintig jaar op zich wachten. Pas in 1928 wordt daar het oude spul, inclusief travalje, met de grond gelijk gemaakt en verrijst een geheel nieuw pand.

Op de linker foto zien we nu het huis van de barbier en het veerhuis uit resp. 1908 en 1905. 

Vlak na de oorlog zien beide huizen er nog vrijwel hetzelfde uit. 

De rechter foto laat ons het Veerpad zien zoals het er rond 1950 uit zag. 

Het huis van de barbier was na de oorlog allang een gewoon woonhuis geworden, waar de familie Wiersma woonde.
In mei 1963 echter wordt hetzelfde pand weer kapsalon, want daar werd op donderdag 2 mei de damekapsalon "Willian" geopend. 

1942: spelende kinderen op het Veerpad voor het onherstelbare pand van slager Adrianus van Kesteren (1898 - 1984) en Paulus Noort (1884-1970).